Organizational Positioning System
Trioculeren met het Organizational Positioning System
Je kent dat wel van autorijden. Je wilt snel navigeren, maar het duurt even voordat de GPS ‘pakt’. Dat komt doordat het systeem zoekt naar drie of meer satellieten, ver boven jouw auto. Alleen dan kan er een gerichte 3-D koers worden uitgezet die je verder brengt dan cirkelritjes rondom de aarde.
In een organisatie is dat niet anders. Ook daar is een driedimensionaal Organizational Positioning System nodig om een zinvolle koers uit te zetten voor strategisch, maar ook voor dagelijks professioneel handelen. In de snelle en complexe wereld moet de organisatie omgaan met allerlei onderling tegenstrijdige en niet zelfden urgente eisen van klanten, overheden, media en op de lange termijn zelfs de eisen van moeder aarde. Hoe in zo’n onzekerheid oproepende context toch zinvol te organiseren, is dan de vraag.
Dat kan door weloverwogen rekening te houden met verschillende doelaspecten. Anders gezegd, verschillende soorten doelenaspecten te combineren. En de organisatie moet een zinvolle keuze maken uit minimaal drie van die doelenoriëntaties om een heldere koers uit te kunnen zetten.
Doelen gaan over veel meer dan doelgerichtheid (effectiviteit) en doelmatigheid (efficiency ), die al decennialang dominant de economische agenda domineren. In toenemende mate is aandacht nodig voor doelwaardigheid (efficacy, het geloof in en versterken van menselijk vermogen nodig om menswaardig te organiseren. Essentieel is ook het betrachten van doelzinvolheid (evolueren): anticiperen op te verwachten trend, wendbaar zijn en innoveren, dus passende (nieuwe) doelen kiezen.
Dus stuurlui: beschouw genoemde doelaspecten als satellieten, die om de organisatie cirkelen. Zinvol organiseren vereist dan een situationele mix aan doelaccenten. Zowel voor een strategische koers als voor zinvol operationeel handelen. Het gaat om en/en, niet meer om of/of. Een complexe buitenwereld vraagt om genuanceerd sturen, dat stelde Ashby* al.
En daarvoor moet je verder kijken dan je neus lang is, oftewel trioculeren, afstemmen op minimaal 3 satellieten buiten de organisatie. Die meervoudige keuze bepaalt de richting van en de accenten binnen het handelen.
* Kuipers, H., Amelsvoort, P. van & Kramer, E. (2018). Het nieuwe organiseren: Alternatieven voor de bureaucratie. Leuven/Den Haag: Acco.